Historia lizaków

Każdemu z nas zdarza się jeść lizaki. Czy zastanawialiście się kiedyś, skąd one się wzięły? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna.

Prawdopodobnie pierwsze lizaki zostały wytworzone jeszcze przez ludzi mieszkających w jaskiniach przed tysiącami lat. Prawdopodobnie pierwsze lizaki wytwarzane były z miodu zbieranego za pomocą gałązek. Zebrany w ten sposób miód był szybko zlizywany, by uniknąć jego utraty. W ten sposób powstał pierwszy lizak na świecie.

Badania archeologiczne prowadzone w wielu krajach dowiodły, że starożytni Chińczycy, Arabowie czy Egipcjanie wykorzystywali mieszanki soków owocowych, orzechów i miodu do wyrobu słodyczy, które umieszczali „na patyczkach”, by ułatwić ich konsumpcję.

W XVII wieku, gdy cukier stawał się coraz bardziej powszechny, na terenie Anglii powstały cukierki, które zostały opatrzone patyczkiem. Słodycze te nazwane zostały „lolly pop”, co w przełożeniu na język polski znaczy mniej więcej „mlask języka”.

Lizaki w obecnie znanej nam formie swój początek miały na początku XX wieku. Silna industrializacja i bogacenie się społeczeństw to także rozwój cukiernictwa. W tym okresie pojawiły się lizaki znane nam w dniu dzisiejszym. Trudno określić ich twórcę. Prawdopodobnie powstały w małej cukierni i bardzo szybko zostały przejęte przez konkurencję. W ciągu kilkunastu lat rozprzestrzeniły się niemal na cały świat.

Istnieją jednak udokumentowane historie powstania lizaków. Około 1905 roku w fabryce słodyczy McAviney pod koniec dnia pracy, właściciel testował przepisy. Wykonał twarde cukierki z patyczkiem, które zabrał do domu i podarował swoim dzieciom. Nowe łakocie bardzo przypadły im do gustu. Fabrykant wprowadził je na stałe do produkcji i odniósł sukces. Nieco później, bo około roku 1908 na terenie USA powstała pierwsza maszyna, która samodzielnie produkowała lizaki. Nowy automat był w stanie wyprodukować około 2400 lizaków w ciągu godziny. To przełom dla lizaków, porównywalny z wynalezieniem druku dla ludzkości. Maszyna ta, według jej właścicieli, była w stanie w ciągu tygodnia roboczego wyprodukować porcję lizaków odpowiadającą rocznemu popytowi na to dobro w całych Stanach Zjednoczonych.

Automatyzacja produkcji lizaków trwała dalej. Około roku 1912 rosyjski imigrant stworzył maszynę, która umieszczała w cukierkach „patyczki”. Inny przedsiębiorca, George Smith, zauważył popularność lizaków i postawił na ich produkcję. Zaciągnął kredyt na badania nad nowymi rodzajami lizaków. Rozwijał je i w 1931 opatentował nazwę „lollipop”, która pochodziła od nazwy popularnego wówczas konia wyścigowego, nazwanego Lolly Pop. Paradoksalnie nazwa ta nawiązuje do nazwy używanej w Anglii w XVII wieku.

Historia lizaków jest złożona. Trudno jednoznacznie określić twórców tego smakołyku. Nie zmienia to faktu, że lizaki to jedne z najpopularniejszych słodyczy w Polsce, Europie, na Świecie. Obecnie największe firmy produkujące lizaki osiągają poziom produkcji na poziomie nawet 3 000 000 sztuk dziennie.

Dzisiejsze lizaki przyjmują różnorodne formy i kształty. Mają także różnorodne zastosowania. Osobiście z dzieciństwa pamiętam przynajmniej cztery rodzaje lizaków. Obok zwykłych lizaków popularne były (są?) lizaki-gwizdki. Zawinięte w papierek z nadrukowaną papugą. Potrafiłem na nich grać godzinami. Inne lizaki posiadały gumę do żucia. Jeszcze inne barwiły język. Gdybym pomyślał trochę, to pewnie przypomniałbym sobie kolejne rodzaje lizaków i ich funkcje dodatkowe. Zapewne większość z nich jest nadal obecna. Powstały też kolejne wersje, wzbogacone o dodatkowe funkcje. Rozwój technologii i możliwości produkcyjnych z pewnością spowoduje, że niebawem lizaki będą świeciły, latały, pływały... kolejne funkcje ogranicza tylko fantazja osoby zajmującej się tym tematem. Lizaki towarzyszą ludzkości od tysięcy lat i z pewnością długo jeszcze nie znudzą się jako słodycz.  

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.

Tatar - tylko dla smakoszy?

Tatar, a w zasadzie befsztyk tatarski - to jego prawidłowa nazwa, jest potrawą z mielonego mięsa wołowego, jaj oraz przypraw. W skład tej potrawy wchodzić może również musztarda, sól, pieprze czy keczup. Tatar często podaje się z przyprawą maggi, bez której, jak twierdzi wielu smakoszy tej potrawy, tatar traci smak ostrości.

Jak to w zasadzie jest z tą potrawą? Zimne surowe mięso spożywane przez nas może przecież negatywnie odbić się na naszym zdrowiu. Czy tak właśnie jest, a może to jedynie niepotrzebny strach?

Czym w zasadzie jest ta potrawa? Tatar to takie polskie sushi. Mięso mielone spożywamy na surowo, dlatego, jak w przypadku potrawy rodem z Japonii, możemy spotkać wielu zwolenników, jak i przeciwników spożywania tego rodzaju posiłków. Ponieważ głównymi składnikami tej potrawy są surowe mięso oraz jaja, istnieje dosyć duże ryzyko przeniesienia niektórych chorób pasożytniczych typu wągrzyca czy włośnica.  Dlatego więc, mimo że amatorów tatara wciąż przybywa, jedzenie surowego mięsa może nieść ze sobą przykre konsekwencje zdrowotne.

Jak temu zapobiec? Należy przede wszystkim patrzeć na to, co się je. Zawsze kupujmy sprawdzone mięso, atestowane, takie nie powinno zawierać w sobie żadnych pasożytów. Dbajmy też o warunki, w których mięso tatara przechowujemy. Niska temperatura a nawet zamrożenie mięsa powinny pomóc w przechowywaniu. Unikajmy słońca - ciepłe pomieszczenie, nasłonecznione, skutecznie sprzyja rozwojowi bakterii pasożytów.

A czy sam tatar, nawet dobrze przyrządzony, jest zdrowy? Trudno to jednoznacznie określić, wszystko zależy od organizmu, który go spożywa. Samo surowe mięso na pewno jest ciężkostrawne. Jest też doskonałą pożywką dla pasożytów jelit. Wartości odżywcze są takie, jak dla samego mięsa - oczywiście, tatar przyprawiony cebulką i ogórkiem wzbogaca smak i daje sporo dodatkowych witamin. Jak widzimy, spożywanie tatara może spowodować sporo nieprzyjemności zdrowotnych. Chyba poza walorami smakowymi nie ma zbyt wiele do zaoferowania, chociaż... co w dzisiejszym świecie jest jednocześnie zdrowe i smaczne?

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.

Kilka słów na temat pizzy

Niektórzy nazywają ją zwykłym plackiem, oraz jedzeniem dla ubogich. Ale za to jakie pyszne to jedzenie! Inni mówią, że to nic wyrafinowanego, że to tylko jeden z wielu fast foodów, że pizza to nic trudnego. Ja jednak uważam, że to nie jest zwykły fast food, bo żeby zrobić ciasto trzeba mieć naprawdę wiele wprawy.

Osobiście lubię czasem wybrać się na pizzę, ale raczej do prawdziwej pizzerii niż do tzw. "sieciówek". Idąc do takiej pizzerii jestem pewny, że ciasto na pizze będzie zrobione według tradycyjnych metod, a pizza wypiekana w specjalnym piecu do pieczenia pizzy. Dobra pizza to dla mnie połączenie cienkiego i kruchego ciasta, pysznego sera, pomidorów i starannie wybranych ziół.

Najsłynniejsza pizza to zdecydowanie Margheritta. Nazwa tej pizzy pochodzi od imienia królowej Savoy. Przepis na pizze Margherita jest najprostszy, ale za to pizza, która dzięki niemu powstaje jest najbardziej wykwintna. Jej składniki to bazylia, ser, sos do pizzy. Pizza ta to swego rodzaju hołd dla włoskiej flagi, ponieważ kolory tej pizzy odzwierciedlają kolory włoskiej bandery.

Mnóstwo jest pizzerii na świecie. Świątynią dla pizzerii jest zdecydowanie Neapol. To od tego miast wszystko się zaczęło, bo to tam powstała pizza.  Specyficzny rodzaj pizz stanowię te pizze, które są przyrządzane przez włoskich imigrantów. W Chicago na przykład znajdziemy pizze o dosyć specyficznym kształcie, na grubym cieście. Miliony pizz przyrządzonych zgodnie ze znakomitymi przepisami na pizze dostarcza wielomilionowe miasto Sao Paulo w Brazylii. W typowych włoskich dzielnicach znajdziemy mnóstwo tradycyjnych włoskich pizzerii.

W argentyńskiej Mendozie, z powodu obecnej tam licznej imigracji włoskiej znajdziemy tam oprócz zwykłych argentyńskich dań, także i pizze. Podobno najlepszą pizze w stolicy Chile znajdziemy u sympatycznego Vincenzo, który podobno potrafi zrobić pizze, która jest uważana przez co niektórych za jedną z najlepszych na świecie.  Pizza ta ma charakterystyczne styl. Jej ciasto jest delikatne, na nim pyszne dodatki, sos do pizzy po prostu przepiszny, pesto, fromaggi. Po prostu palce lizać!

Przepis na pizze nie należy do najbardziej skomplikowanych. Pizza to naprawdę prosta potrawa, która świetnie smakuje razem z winami czerwonymi. Pizze naprawdę bez trudu może wykonać każdy, kto choć troszeczkę zna się na gotowaniu, wystarczy tylko trochę chęci, odpowiednie składniki i sprzętu kuchenne i voila, pyszna pizza gotowa!

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.

Jabłka, jabłuszka...

W naszej kulturze kulinarnej zajmują naczelne miejsce. Różnią się między sobą w zależności od odmiany kształtem, rodzajem miąższu, aromatem, soczystością, czasem dojrzewania.

Te owoce były znane już w starożytności: ceniono je w Egipcie i Rzymie. W Polsce prawdopodobnie już w czasach przedhistorycznych kwaszono leśne jabłka na zimę. W czasach piastowskich zakonnicy przybywający z zachodu zapoczątkowali u nas szczepienie drzew owocowych.

 Jabłko jest bohaterem wielu legend, pojawia się w przysłowiach, jest symbolem władzy królewskiej.

Jabłko królewskie symbolizuje sferę kosmiczną, świat, kulę ziemską. 

Jabłka wiecznej młodości to magiczne złote jabłka, których zjedzenie zapewniało bogom wieczną młodość.

Przysłowia "niedaleko pada jabłko od jabłoni" - używamy, gdy sądzimy, że dzieci są takie jak rodzice.

"Złote jabłka na srebrnych półmiskach" - znaczy tyle, co słowa wypowiedziane we właściwym czasie.

"Złote jabłko" - doskonały, bardzo zyskowny interes.

Także sny o jabłkach można odpowiednio interpretować. "Śnić o jabłkach" znaczy mieć długie i wygodne życie oraz szczęście w miłości, ale "jeść jabłka kwaśne" oznacza kłótnie i nieporozumienia, a zgniłe albo nadpsute to niebezpieczeństwo.

 Jabłka są bardzo zdrowe i smaczne. 

Zawierają ponad dwadzieścia substancji mineralnych, witaminy A, B i C oraz taninę, która ma lecznicze działanie na przewód pokarmowy. Korzystnie wpływają na przewód pokarmowy również pektyny, które regulują florę bakteryjną i usuwają z organizmu substancje przyczyniające się do powstawania nadmiaru cholesterolu. 

Zjadając każdego dnia dwa jabłka, nie powinniśmy się obawiać miażdżycy. Są one wspaniałym eliksirem dla urody, mają pozytywny wpływ na wygląd naszej skóry. Ułatwiają przyswajanie wapnia i w ten sposób wpływają również na wygląd naszych włosów i paznokci. Z jabłek można przygotować maseczki kosmetyczne przeznaczone dla skóry tłustej i mieszanej. 

Są pomocne w kuracjach odchudzających, przy zaparciach i biegunkach. Zalecane w żywieniu diabetyków. Zawierają dużo fruktozy - cukru prostego rozpowszechnionego w świecie roślinnym.

 Ludowa medycyna również bardzo sobie ceni jabłka. Uważa się, że wino z jabłek jest skutecznym lekiem przy reumatyzmie. Najzdrowsze są te jadane na surowo. Są też bardzo dobrym surowcem do przyrządzania deserów, napojów i ciast. Stanowią znakomity dodatek smakowy, aromatyczny i zagęszczający do wielu potraw słodkich i słonych. Drobno pokrojone czy potarkowane są dodatkiem do sałatek warzywnych, rybnych i mięsnych. Przeciery z jabłek doskonale zagęszczają zupy o kwaskowym smaku - pomidorową, ogórkową czy barszcz, a także sosy zimne i gorące. Wykorzystywane są jako dodatek do potraw z drobiu, mięsa i warzyw.

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.

Geneza kuchni polskiej

Czym byłaby polska kuchnia, gdyby nie bogata historia naszego państwa. Granice naszego państwa, które zmieniały się na przestrzeni wieków, a także silne wpływy krajów ościennych (wschodnich), zdecydowanie wpłynęły na naszą tradycję kulinarną, jak i smaki polskich potraw.

 

"KUCHNIA POLSKA"

 Na kształtowanie się typowych cech kuchni polskiej miały wpływ przemiany historyczne oraz ludzie, którzy te zmiany wprowadzali na przestrzeni wieków. Kuchnia polska ulegała wpływom i zmianom pod względem zamieszkującej tam narodowości. Silne są kulinarne wpływy narodu wschodniego (tatarsko-tureckie, mongolskie), rusińskie, niemieckie, francuskie, włoskie i żydowskie. Na tle kuchni innych krajów typowe dla kuchni polskiej i zachodniosłowiańskiej są węglowodany, czyli potrawy zbożowe – kasze, pieczywa i różnorodne potrawy mączne. Kuchnia typowo polska zawiera też wiele potraw i surowców z dostępnych produktów, runa leśnego (grzyby, owoce, orzechy i zioła), hodowano bydło domowe na mięso, także drób. Smaki ostre i silne w kuchni polskiej i zachodniosłowiańskiej bywają zazwyczaj łagodne.

Kuchnia polska uchodzi dzisiaj za jedną z bardziej tłustych.  Postrzegana jest także przez historię jako ostra. Co do tłustości, to faktycznie, jest to prawdą. Jeśli natomiast chodzi o ostrość potraw, to już niekoniecznie. Dawno temu mieliśmy bardzo dobre kontaktu z krajami dalekiego Orientu. Skutkowało to tym, że przyprawy na naszym rynku były niezwykle tanie, a to powodowało ich mocne wykorzystywanie w potrawach. Jednak do typowo polskich przypraw należy chrzan, koperek, jałowiec oraz pieprz. Poza tym w powszechnym użyciu były miód, którego było bardzo dużo. W polsce szlacheckiej ziemniaki-kartofle nie były jeszcze dobrze znane. Dużą rolę w kuchni polskiej odgrywają  warzywa o wysokiej wartości odżywczej,które dają się przechowywać przez okres zimowy, a są nimi  rośliny strączkowe takie jak: groch, fasola, bób. Najbardziej charakterystyczne smaki dla naszej kuchni to słony, kiszony oraz lekko fermentowany. Kapusta kiszona oraz ogórki kiszone to typowy przykład smaku kiszonego w naszym kraju, który jest domeną praktycznie jedynie krajów wschodniej Europy.  W pozostałej części Europy tego typu potrawy praktycznie w ogóle nie są spożywane.

Kuchnia polska od zarania dziejów opierała się na zasobach naturalnych,  zarówno roślinnych jak i zwierzęcych, które występowały na terenie naszego kraju. Jest postrzegana  jako obfita, ciężka, korzenna, charakteryzującą się częstym użyciem dużych ilości tłustych mięs.

   

    

     Polska kuchnia jest szanowana przez bardzo wiele krajów i uważana za niezwykle smaczną oraz sytą. Faktem jest, że przepełniona jest tłustymi potrawami z dużą ilością soli i przypraw. Ale to właśnie dlatego jest dla wielu osób specyficzną kuchnią. Dlatego znaczna ilość społeczeństwa jest przyzwyczajona do takiej kuchni i chętniej wybiera polskie obiady domowe, ze względu na smak. Większa część restauracji serwuje dania kuchni polskiej, obiady domowe i catering.

Licencjonowane artykuły dostarcza Artelis.pl.